Tip 1 Diyabet

 

Genellikle çocuklarda ve genç erişkinlerde ortaya çıkar. Tüm diyabetlilerin %5 kadarı Tip 1 diyabetlidir. Burada vücudun insülin üretimi durmuştur, çünkü pankreasın insülin üretiminden sorumlu beta hücreleri haraplanmıştır. Şekerin enerji olarak kullanımından sorumlu hormon olan insülinin yokluğu kan şekerinin yükselmesine neden olur. Tek tedavi şekli eksik olan insülinin cilt altı uygulamayla yerine koyulmasıdır.

 

Teknolojideki gelişmeler büyük bir hızla Tip 1 diyabet takip ve tedavisine yansımakta. Gelecekte insülini otomatik kapalı devre sistemlerle ve anlık kan şekeri düzeyine göre vermek mümkün olacak.

 

Tip 2 Diyabet

 

En sık rastlanan diyabet şeklidir. Kan şekerini yükselten temel sorun insülin üretimindeki bozukluklar ile insülin direncinin birlikteliğidir. Tip 2 diyabetlilerin %80’den fazlası obezdir, insülin direnci obeziteye bağlı gelişmiştir. Sıklıkla erişkinlerin diyabetidir, ama ne yazık ki şişmanlık sıklığının artmasıyla birlikte çocuklarda da görülmeye başlamıştır.

 

Gestasyonel Diyabet

 

Gebelik diyabeti de olarak adlandırılan bu durum 24-28. haftada tanısı koyulan ve genellikle gebelikten sonra düzelen bir karbonhidrat tolerans bozukluğudur. Gestasyonel diyabet tanısı atlanır veya bu durum doğru tedavi edilmezse iri bebek gelişme riski artar. İri doğan bebeklerde ise erişkin yaşta obezite ve diyabet daha sık görülür. Bunun yanı sıra doğum sırasında da bazı sorunlar yaşanabilir. Bu nedenle gebelikte şeker yükleme testi yapılması ve yakın takip şarttır.

 

MODY (Maturity Onset Diabetes of the Young)

 

Gençlerde görülen erişkin tipi diyabet olarak da tanımlanan bu diyabet tamamen genetik geçişli bir hastalıktır. Tüm diyabet olgularının %1-2’si MODY’dir. Altı farklı tipi vardır. Olgular çoğu zaman yanlış tanı ile Tip 1 diyabet gibi tedavi edilir ve gerekmediği halde insülin kullanılır. Erken dönemde (genellikle <25 yaş) tanı koyulan, ancak özellikleri Tip 1 veya Tip 2 diyabet ile uyumlu olmayan ve aile öyküsünde birden fazla jenerasyonda diyabet bulunan olgularda otozomal dominant geçişli – monojenik diyabet düşünülmelidir. Tanı genetik incelemeyle koyulur. Çoğu olguda haplarla tedavi mümkündür.

 

Başka tipte diyabet var mı?

 

2017’de yayınlanan bir araştırmada diyabet tiplerine ilişkin çarpıcı veriler sunuldu. İnsülin direnci, beta hücrelerinin insülin salgılama kapasitesi, otoimmün göstergeler (GAD antikoru), hastanın yaşı ve kilosu gibi özelliklerin varlığına göre diyabet 5 farklı şekilde gözleniyor: Ağır otoimmün diyabet (SAİD), ağır insülin yetersizlikli diyabet (SIDD), ağır insülin dirençli diyabet (SIRD), obezite ile ilişkili hafif diyabet (MOD) ve yaşla ilişkili hafif diyabet (MARD).

 

Farkındayım, durum çok karışık gibi görünüyor. Ancak, bu araştırmanın sonuçlarını şöyle yorumlamak mümkün: diyabet yok, diyabetli var! Diyabetle başvuran her kişide aynı tip tedavi uygulanamaz! Bir hekim olarak hastayı tüm özellikleri ile ele almalı ve geniş diyabet yelpazesinin neresinde durduğunu belirledikten sonra tedavi şekli konusunda karar vermeliyiz.